مطالعه بوم شناسی فردی گونه مرتعی Galium verum در دره شهدای استان آذربایجان غربی

        در این پژوهش بوم شناسی فردی گونه  Galium verumبا توجه به آب هوای منطقه ای، در دره شهداء استان آذربایجان غربی طی سال های 1390-1389 بررسی شد. نمونه برداری ها به روش تصادفی سیستماتیک در سه طبقه ارتفاعی 1600-1400، 1800-1600، 1800< متر از سطح دریا و در جهت های جغرافیایی شمال، شمال شرقی، شرق و غرب مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق فاکتور های مختلف با استفاده از آزمون های تجزیه واریانس و دانکن و مشخصات مربوط به شیب و ارتفاع با به کارگیری نقشه های توپوگرافیک و نرم افزار GIS و انجام بازدیدهای صحرایی استخراج گردید. نتایج نشان داد که رویشگاه های این گونه در دامنه ارتفاعی 1400 تا 1800 متر واقع شده و دامنه گسترش گونه مورد بررسی در اقلیم نیمه خشک فراسرد می باشد. سازند منطقه آهکی روته بوده و بیشترین پراکنش این گونه در خاک هایی با اسیدیته 2/7%، آهک و ماسه 20%،10%، فسفر خاک و هدایت الکتریکی به ترتیب 12% تا 32% ، 42/0 تا 44/0 دسی زیمنس بر متر می باشد. بیشترین میزان تراکم، درصد تاج پوشش و وزن خشک در طبقه ارتفاعی 1600-1400 در جهت شمال جغرافیایی و شیب های کمتر از 50 درجه  بدست آمد. ریشه گیاه تا عمق 50 سانتی متری نفوذ کرده و میزان قوه نامیه بذور 92% می باشد. بررسی فنولوژیکی نشان می دهد که گونه از اواخر اسفند ماه شروع به رشد ابتدایی کرده و از اواسط خرداد ماه وارد مرحله گلدهی شده و مرحله تشکیل بذر از اواخر تیر ماه شروع شده و ریزش بذر نیز از اواخر مرداد تا اواسط شهریور ماه به طول می انجامد و پس از این مرحله گونه دچار رکود می شود. شروع رشد پائیزه عموماً اواخر مهر و اکثراً تا نیمه دوم آبان ماه به طول می انجامد و اواخر پاییز شروع خواب زمستانه است. بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد در مراحل مختلف فنولوژیکی میزان نیتروژن و فسفر گیاهی با افزایش ارتفاع کاهش می یابد. بیشترین میزان نیتروژن، پتاسیم و پروتئین گیاهی در طبقات ارتفاعی مختلف در مرحله رشد فعال و کمترین مقدار در مراحل گلدهی و بذردهی بدست آمد. این گونه به دلیل بالا بودن ارزش رحجانی و پراکنش در جهت ها، شیب و ارتفاعات مختلف می توان اقدام به کشت مصنوعی در مراتع نمود.